Hashımoto ( Haşimoto ) hastalığı nedir?

1912 yılında Hashimoto adındaki bir Japon doktor ilk bakışta birbirleriyle ilgisizmiş gibi görünen bazı tıbbi belirti ve bulguları birlikte değerlendirdiğinde daha önce hiç tanımlanmamış yeni bir durumla karşılaştığını fark etmiş. Tıp gelenekleri gereğince bu hastalığa o Japon doktorun adı verilmiş. Görüldüğü gibi, son yılların en çok merak edilen konularından biri olan Hashimoto hastalığı aslında yeni bir hastalık değil.

Dr. Hashimoto'nun 1912 yılında tanımladığı tablo şöyle bir tabloydu :

* Ciltte solukluk ve kuruluk,

* Tırnaklarda kırılma, saç dökülmesi,

* Dilde büyüme, yüzde özellikle de göz kapaklarında şişlik, donuk bir yüz ifadesi.

* Troid bezinde hafif şişlik.

* Yorgunluk, halsizlik.

* Soğuğa karşı aşırı derecede duyarlılık.

* Kas ve eklemlerde ağrı, sertlik, güçsüzlük.

* Açıklanamayan kilo artışı.

* Kabızlık.

* Aşırı ve uzun süreli adet kanaması.

* Hafıza sorunları, unutkanlık.

* Cinsel sorunlar.

* Depresyon bulguları.

Hashimoto hastalarından bazılarında bu belirtilerin hepsi, bazılarında ise bir kaçı birlikte olabilir.

Hashimoto hastalığının sebebi en çok sorulan sorular arasındadır. Hashimoto hastalığı dediğimizde boynumuzun ön tarafında, gırtlağın iki yanında yer alan, kelebek şeklindeki minicik organla ilgili bir hastalıktan söz ediyoruz.

Tiroid bezi adı verilen bu organı yabancı sanıp saldıran hatta yok etmeye çalışan bağışıklık sistemi, az önce sıralamış olduğum pek çok sağlık sorununun sebebidir. Görüldüğü gibi bağışıklık sistemi bazen işini gücünü yapacağına, henüz tam bilinmeyen nedenlerle hiç olmayacak bir davranış sergileyerek vücuda zarar vermekte.

Hashimoto hastalarında tiroid dokusuna saldıran Anti- TPO ve Anti- Tiroglobulin isimli maddeler kanda yükselir.

Hastalığın ilk döneminde tiroid dokusundan kana geçen tiroid hormonları nedeniyle bir tür zehirli guatr olarak tanımlayabileceğimiz Hashitoxicosis adı verilen bir tablo görülebilirse de bu duruma sık rastlanmaz ve kısa sürer.

Zamanla tiroid dokusu harap olur, küçülür, yeterli tiroid hormonu üretmez hale gelir, tiroid tembelliği ( hipotiroidi ) oluşur. Hashimoto hastalığı tiroid tembelliği nedenleri arasında ilk sıradadır.

Hashimoto hastalığı türündeki hastalıklara otoimmün hastalık adı verilir. Bağışıklık sisteminin başka organlara saldırmasıyla ortaya çıkan başka otoimmün hastalıklar da vardır. Tip 1 şeker hastalığı, romatoid artrit, Addison hastalığı, Pernisiyöz anemi olarak bilinen bir tür B12 vitamini eksikliği, myasteina gravis, primer hiperparatiroidizm otoimmün hastalıklar dendiğinde akla gelen ilk örneklerdir. Oluşum mekanizması ortak olduğu için Hashimoto hastalığı tanısı konmuş kişilerde diğer otoimmün hastalıklarla da karşılaşılması hiç sürpriz değildir.

Bunun yanı sıra akraba üyelerinde aynı ya da farklı otoimmün hastalıklara rastlanabilmesi problemin genetik yönünün de olduğunu göstermekte.

Glüten aşırı duyarlılığı ve Çölyak hastalığı ile Hashimoto hastalığı arasında bir bağlantı olduğuna dair çok sayıda çalışma var. Örneğin bir çalışmada, Çölyak hastalığı ile ilgili testler toplumda % 1 oranında pozitif bulunduğu halde Hashimoto hastalığı olanlarda bu oran % 4 bulunmuştur. Bir başka çalışmada ise glüten aşırı duyarlılığı olanların % 29'unda aynı zamanda Hashimoto hastalığı da bulunmuştur.

Aşırı miktarda radyasyona maruz kalanlarda bu hastalığa daha sık rastlanmakta.

Kanıtlanmamış olsa da, virüs veya bakterilerin hastalığı tetikleyici bir rol oynadığına inanılmakta.

Hashimoto hastalığı çocukluk dönemi dahil her yaşta ve her iki cinste görülebilirse de hastaların hemen hemen % 90'ı kadındır. Daha çok orta yaşlardaki kadınlarda görülür.

Hashimoto hastalığı olanlarda koroner arter hastalığı ve kalp yetmezliği riskinin çok az oranda da olsa arttığını gösteren çalışmalar vardır.

Depresyon ve Hashimoto hastalığı hem benzer belirtilerle ortaya çıkabilir, hem de Hashimoto hastalığı olanlarda, tüm kronik hastalıklarda olduğu gibi, depresyona daha sık rastlanır.

Tiroid lenfoması adı verilen bir tür tiroid kanseri Hashimoto hastalarında çok seyrek rastlanan risklerden biridir.

Hamilelik planlayan kadınların ve Hashimoto tanılı hamile kadınların hem kendi sağlıkları hem de bebeklerinin sağlığı bakımından takiplerini ihmal etmemelerinde yarar vardır.

Tedavi edilmemiş Hashimoto hastalığının bir sonucu olarak uzun süreli şiddetli hipotiroidizm nedeniyle nadiren de olsa miksödem adı verilen bir tablo gelişebilir. Bu tablo tüm vücutta ileri derecede şişme, aşırı halsizlik hatta bilinç kaybı ile kendini gösterir.

Tanısı çok kolay olan bu hastalık bazen hiç ilaç gerektirmeyebilir, bazen de tiroid hormonu ile tedavi edilir. Yaşam boyu devam eden hastalıklardan biridir. Az önce özetlemiş olduğum olumsuz sonuçlara yol açabileceğini hatırda tutmak, tedavi ve takibi ihmal etmemek gerekir.

Sağlıklı ve mutlu kalmanız dileğiyle.